Inleiding
Binnen de Libertaire Partij is er behoefte om naast de politieke weg ook op andere vreedzame en praktische manieren de vrijheid in Nederland te bevorderen. Deze beweging is wereldwijd bekend als Agorisme.
Het libertarisme wordt soms verweten egoïsme in de hand te werken. Of dat het geen oog heeft voor zachtere waarden als natuurschoon of naastenliefde. Terwijl dit ook van het kapitalisme gezegd kan worden. Ook zien sommigen gehoor geven aan de overheid als morele plicht. Al deze bezwaren zijn zowel met rationele als emotionele argumenten te pareren. Dit vergt echter een geheel nieuw boek.
Het libertarisme komt juist voort uit de wens om Nederland socialer, welvarender en mooier te maken voor iedereen en het wordt gedragen door mannen en vrouwen uit alle sociale gelederen van de samenleving. Ze baseert zich op een uitgebreide bibliotheek van wetenschappers van diverse disciplines. Het libertarisme heeft de ratio en oprechte menslievendheid aan haar zijde.
Slechts één kracht is sterker: die van de aangeboren menselijke neiging om de ander met geweld te onderdrukken. Deze tegenkracht is niet voorbehouden aan de staat, maar is hierin wel tot in perfectie doorontwikkeld. Gelukkig is er een andere kracht, die van de wil tot vrijheid, die al sinds het ontstaan van de schepping dapper weerstand biedt en recentelijk forse terreinwinst boekt.
Ontstaan van Agorisme
Het begrip Agorisme werd in de zeventiger jaren van de vorige eeuw in de USA geïntroduceerd door Samuel Edward Konkin III (bekend als “SEK3” oftewel 3 Zweedse Kronen) in zijn verhandeling “the new libertarian manifesto“ (35 paginas, Engels). In zijn afwijzing van politieke middelen om maatschappelijke veranderingen af te dwingen raadde hij mensen aan om de overheid niet langer te ondersteunen door hun economische activiteiten zoveel mogelijk te beperken tot markten, die niet gereguleerd of belast zijn. Konkin noemde dit “counter-economics“. Vrijhandel vindt plaats op een vrije markt, in de antieke Griekse traditie was dit de “agora”, vandaar de term “agorisme” voor de maatschappij die hij wilde bereiken.
Het werk van SEK3 is tegen de achtergrond van de politieke situatie in de VS in de zestiger en zeventiger jaren te bezien, waarin de oorlog in Vietnam een grote rol speelde. Die oorlog werd zoals gewoonlijk met belastingen gefinancierd. Het besef dat elke belastingbetaler aan de brutaliteiten van de oorlog meewerkte was de libertairen een doorn in het oog.
SEK3 werd geïnspireerd door de ideeën van Murray Rothbard, een van de belangrijkste grondleggers van het Anarcho-Kapitalisme. Het idee dat je een oppressieve macht uit je leven (en uit de maatschappij) kunt verdrijven door haar niet meer te ondersteunen gaat terug naar de ideeën van Etienne de la Boëtie (1574 – “Discours de la servitude volontaire”: het besluit om niet meer dienstbaar te zijn).
SEK3 bekritiseerde libertaire politieke partijen – juist vanwege hun deelname aan de partijdemocratie – als ondersteuners van het etatistische systeem en hij stond daarom op gespannen voet met de toenmalige libertariërs. Je zou echter ook kunnen stellen dat beide activiteiten complementair zijn en dat de agoristen de niet-politieke tak van de libertaire beweging vormen.
Wat is agorisme?
Agorisme is een libertaire sociale filosofie die een samenleving propageert waarin alle relaties tussen mensen zijn gebaseerd op vrijwillige transacties. Een soort van alternatief economisch circuit dat parallel aan een overheidsgebonden markt functioneert. Dit schept de mogelijkheid om een vrije samenleving te kunnen realiseren zonder dat de noodzaak bestaat door gewelddadige revolutie de staat omver te moeten werpen (Wikipedia).
Agorisme opereert op de zogenaamde zwarte markt (tegen de regels handelen) en grijze markt (buiten de regels handelen). Er zijn in totaal vijf soorten handelingen te onderscheiden, zie “The Five Markets”.
Waarom agorisme?
De overheid zegt het beste met haar onderdanen voor te hebben, maar blijkt in de praktijk ongelijkheid en onrecht eerder te bevorderen dan te bestrijden:
- De overheid reguleert praktisch iedere sector, wat de toestroom van nieuwkomers op de markt moeilijk – zo niet onmogelijk – maakt. Dit remt de efficiëntie en innovatie. Voorbeeld: banken, verzekeraars, zorgaanbieders
- De overheid belast iedere economische transactie met BTW en andere accijnzen. Dit reduceert de waarde van de koopkracht en remt de verkoop. Voorbeeld: alcohol, tabak, motorvoertuigen
- De overheid bestempelt activiteiten als illegaal, zonder dat deze daadwerkelijk anderen schade berokkenen. Dit beperkt de persoonlijke vrijheid. Voorbeeld: bepaalde aanpassingen aan je eigen woning (dakkapel, uitbouw), het bouwen van een woning op eigen grond (niet gelabeld als “bouwgrond”), het dragen van religieuze gezichtsbedekking, het gebruiken van drugs, het opvangen van illegaal bestempelde immigranten, het dragen van wapens
- De overheid stuurt beslissingen met subsidie. Dit leidt regelmatig tot luiheid of perverse prikkels. Voorbeeld: Subsidie op bestaande technieken bemoeilijkt de ontwikkeling van betere alternatieven, uitkering bij werkloosheid ontmoedigt zoeken naar betaald werk.
De overheid heeft een lange geschiedenis van misdaden tegen de mensheid, maar blijkt tegelijkertijd een lastig uit te roeien fenomeen. Zij handhaaft haar positie met geweld. Haar bestrijden met geweld is extreem risicovol en de kans op succes klein. Vaak komen bij dergelijke revoluties alternatieve machthebbers bovendrijven die erger zijn dan de vorige. We zullen haar moeten dulden en op zoek naar alternatieve strategieën. Agorisme is de verzamelnaam voor geweldloze en praktische alternatieven om minder last te hebben van bovenstaand pallet aan overheidsrepressie.